Włókniak macicy – podstawowe informacje

Włókniaki macicy są łagodnymi guzami zlokalizowanymi na wyściółce macicy, pojedynczo lub w grupach.

Znane również jako mięśniaki macicy, mięśniaki macicy lub włókniaki macicy, włókniaki występują zwykle u kobiet po 30 roku życia. Ich wielkość może wahać się od wielkości ziarna grochu do grejpfruta lub większej.

W większości przypadków włókniaki nie powodują żadnych objawów. Czasami jednak mogą być bardzo dokuczliwe i powodować obfite krwawienia miesiączkowe, różnego rodzaju bóle i częste oddawanie moczu. Ponadto, włókniaki czasami powodują niepłodność.

Ważne. Posiadanie włókniaka nie zwiększa ryzyka zachorowania na raka endometrium (wewnętrznej wyściółki macicy).

 Częstość występowania

Włókniaki macicy najczęściej pojawiają się u kobiet w wieku rozrodczym. Szacuje się, że od 20% do 40% kobiet wieku powyżej 35 lat ma włókniaki macicy. Po 50. roku życia odsetek ten wzrasta do 70% u kobiet. Jednak ponad połowa z tych włókniaków nie daje żadnych objawów, więc trudno jest oszacować ich dokładną częstość występowania.

Rodzaje

Istnieją 3 rodzaje włókniaków macicy, w zależności od ich lokalizacji

• Włókniaki śródmiąższowe lub śródścienne. Powstają one w warstwie mięśniowej ściany macicy. Stanowią one prawie 70% wszystkich włókniaków.
• Włókniaki podwsierdziowe. Wyrastają one na zewnątrz macicy i czasami są do niej przyczepione szypułką.
• Włókniaki podśluzówkowe lub śródścienne. Włókniaki te zajmują miejsce w jamie macicy, ponieważ tworzą się pod wyściółką macicy. Włókniaki te są najrzadsze, ale często powodują obfite krwawienia.

Przyczyny choroby

Przyczyna powstawania włókniaków nie jest dokładnie znana. Ich istnienie jest prawdopodobnie wynikiem połączenia czynników genetycznych, hormonalnych i środowiskowych.

Włókniak powstaje z pojedynczej komórki w ścianie macicy, która ulega mutacji genetycznej i zaczyna się niekontrolowanie rozmnażać. Następnie estrogeny (hormony żeńskie) oddziałują na ten włókniak i stymulują jego wzrost.

Dziedziczność również wydaje się odgrywać ważną rolę. Jeśli matka miała włókniaka, jej córka jest bardziej narażona na ten rodzaj zmiany.

 Naturalnym przebiegiem większości włókniaków macicy jest powiększanie się ich rozmiarów. Wysoki poziom estrogenu w organizmie przyspiesza wzrost włókniaków. Ciąża, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych lub terapia hormonalna zwiększają obecność estrogenów w organizmie.

Jeśli chodzi o stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych (połączenie estrogenu i progestyny), spowalniają wzrost włókniaków, zwłaszcza jeśli powstały one we wczesnym okresie dojrzewania.

We wczesnym okresie perimenopauzy poziom estrogenów jest generalnie wyższy, co często wywołuje wzrost włókniaków na kilka lat przed menopauzą. Po menopauzie, w wyniku spadku produkcji estrogenów, włókniaki stopniowo się cofają i jeśli nie są zbyt duże, w końcu zanikają. Hormonalna terapia zastępcza po menopauzie rzadko powoduje niewielki wzrost włókniaków. Dzieje się tak dlatego, że dawki estrogenów w tych hormonalnych preparatach zastępczych są bardzo niskie.

Możliwość powikłań

Większość włókniaków macicy pozostaje niezauważona i nie powoduje żadnych konsekwencji zdrowotnych. Jednak w niektórych przypadkach mogą wystąpić związane z nimi powikłania, takie jak

• krwotok - gdy włókniak powoduje obfite krwawienie, może nawet prowadzić do anemii;
• zmniejszona płodność - większość kobiet z włókniakami jest płodna i ma normalne ciąże. Jednak duży włókniak może zmniejszyć płodność poprzez zablokowanie jajowodów lub uniemożliwienie implantacji zarodka;
• problemy w czasie ciąży - kobiety ciężarne z włókniakami mają zwiększone ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu. Ryzyko to zależy jednak od wielkości i umiejscowienia włókniaka w macicy
• uciskanie sąsiednich narządów - jeśli włókniak jest duży, może uciskać pęcherz, odbytnicę lub moczowody, które są kanałami łączącymi nerki z pęcherzem. Może to powodować ból i powikłania o różnym nasileniu.

Jeśli zauważyłaś niepokojące objawy nie wahaj się i udaj się na konsultację lekarską. Chociaż przyczyna powstawania włókniaków nie jest znana, kobiety aktywne fizycznie są mniej narażone na ich rozwój niż kobiety prowadzące siedzący tryb życia lub otyłe. Wiadomo, że tkanka tłuszczowa produkuje estrogeny i że te hormony przyczyniają się do wzrostu włókniaków. Ćwiczenia i utrzymanie zdrowej wagi mogą zatem zapewnić pewną ochronę.