Chrapanie – nocny problem

Lekki lub głośny szum w gardle, pojawiający się okresowo podczas snu, najczęściej przy wdechu, ale czasami przy wydechu, kiedy to tkanki miękkie podniebienia i języczka wibrują w powietrzu. Jedni uważają je za uspokajający hałas, inni za uciążliwe zachowanie. Dla otoczenia osoby chrapiącej chrapanie, jest często irytującym, a nawet niemożliwym do zniesienia hałasem.

Za wyjątkiem przypadków bezdechu sennego, chrapanie nie jest uważane za problem zdrowotny i nie przeszkadza chrapiącemu. Istnieją jednak obawy dotyczące zaburzeń snu, jakie powoduje u osób z ich otoczenia. Przeciętne chrapanie z łatwością osiąga poziom 45 dB do 60 dB (dźwięk głosu), podczas gdy poważne chrapanie może przekroczyć 95 dB, co odpowiada dźwiękowi przejeżdżającej ciężarówki! Oczywiście, zakłóca to sen osób, które chrapią, czasami do tego stopnia, że powoduje to chroniczną bezsenność.

Wielu chrapiących nie zdaje sobie sprawy z tego, że chrapie, trudno jest oszacować częstość występowania tego zaburzenia

• 45% dorosłych chrapie sporadycznie,
•  a 25% regularnie
• około 10% dzieci chrapie regularnie.

Przyczyny

Kiedy ludzie zasypiają, język, jak również tkanki w tylnej części podniebienia i gardła, rozluźniają się. U niektórych osób, zwłaszcza z powodów anatomicznych, tkanki te częściowo blokują przepływ powietrza i zaczynają wibrować podczas oddychania. Powoduje to chrapanie.

Ten dźwięczny oddech może być spowodowany lub uwydatniony w każdej z poniższych sytuacji:

• Nadwaga, która powoduje zwężenie dróg oddechowych w gardle;
• Ciąża (zwłaszcza z powodu zwiększenia masy ciała);
• Polipy w przewodach nosowych (polip jest naroślą, która tworzy się na błonie śluzowej)
• Powiększone migdałki;
• Niedrożność nosa spowodowana przeziębieniem lub alergią (alergiczny nieżyt nosa);
• Alkohol lub środki uspokajające;
• Rozluźnienie tkanek związane z wiekiem.

Chrapanie jest z reguły łagodne i nie ma żadnych konsekwencji zdrowotnych. Jednak w niektórych przypadkach wiąże się to z przerwami w oddychaniu, które zakłócają sen. Zjawisko to znane jest jako bezdech senny. Bezdech prowadzi do zmęczenia i senności w ciągu dnia i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi, chorób układu krążenia (w tym udaru i zawału serca)

U około 10% chrapiących występuje intensywne chrapanie (powyżej 95 dB), a u około 3% bezdech senny. Bezdech senny charakteryzuje się częstymi przerwami w oddychaniu w nocy. W większości przypadków osoba śpiąca nie jest tego świadoma. Spowodowane jest to rozluźnieniem mięśni języka i gardła, co uniemożliwia przepływ powietrza. Chrapanie jest wtedy przeplatane momentami ciszy, trwającymi od kilku sekund do ponad minuty, kiedy oddech jest zatrzymany. W tym przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem. Im głośniejsze jest chrapanie, tym większe prawdopodobieństwo, że towarzyszy mu bezdech.

Osoby zagrożone

• Osoby, które mają grube podniebienie miękkie, duże migdałki (zwłaszcza dzieci), wydłużony języczek, odchyloną przegrodę, krótką szyję lub niedorozwiniętą dolną szczękę;
• Pomiędzy 30 a 50 rokiem życia 60% chrapiących stanowią mężczyźni. Przyczyną może być nadwaga, palenie papierosów i alkohol, a także przyczyny anatomiczne. U kobiet progesteron odgrywa rolę ochronną dla tkanek. Po 60 roku życia różnice między obiema płciami zacierają się;
• Kobiety w ciąży, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży: około 40% z nich chrapie z powodu przyrostu masy ciała, który powoduje zwężenie dróg oddechowych;

Częstotliwość chrapania wzrasta wraz z wiekiem, co jest spowodowane głównie utratą napięcia tkanek wraz z wiekiem.

Czynniki ryzyka

• Nadwaga. Tylko 30% osób chrapiących ma prawidłową wagę. U osób otyłych częstość występowania bezdechu sennego spowodowanego niedrożnością dróg oddechowych jest od 12 do 30 razy większa;
• Niektóre leki (takie jak środki nasenne) mogą powodować rozluźnienie tkanek miękkich gardła;
• Zatkany nos zmniejsza przepływ powietrza i prowadzi do oddychania przez usta;
• Spanie na plecach, ponieważ powoduje, że język znajduje się z tyłu podniebienia, co zmniejsza przestrzeń dla powietrza;
• Picie alkoholu wieczorem. Alkohol działa jak środek uspokajający i rozluźnia mięśnie i tkanki gardła;
• Palenie.