Wszystko o anemii

Anemia to niedobór czerwonych krwinek. Rozpoznaje się ją na podstawie niskiego poziomu hemoglobiny (białka używanego przez czerwone krwinki do transportu tlenu z płuc do komórek).

Zaburzenie to charakteryzuje się obniżeniem poziomu hemoglobiny we krwi do poziomu poniżej :

• 12 gramów (g) na decylitr (dl) krwi u kobiet;
• 13 g/dl u mężczyzn;
• 11 g/dl u kobiet w ciąży, począwszy od drugiego trymestru;
• 13,5 g/dl krwi u niemowląt.

Krew zawiera różne rodzaje komórek:

• Białe krwinki (leukocyty), komórki odpornościowe, które bronią organizm przed infekcjami;
• Płytki krwi, które odgrywają rolę w krzepnięciu krwi (zapobiegają utracie krwi z uszkodzonych naczyń krwionośnych);
• Czerwone krwinki, które zawierają hemoglobinę potrzebną do transportu tlenu do różnych narządów.

W przypadku anemii, brak czerwonych krwinek jest odpowiedzialny za brak tlenu, który może powodować różne objawy, takie jak wielkie zmęczenie, duszność i nietolerancja najmniejszego wysiłku, bladość.

Leczenie anemii polega na zwalczaniu jej przyczyny. Mogą zostać przepisane suplementy żelaza, witaminy B9 lub B12 (niezbędne składniki odżywcze do tworzenia czerwonych krwinek).

Wyróżnia się kilka rodzajów anemii

• Niedokrwistość centralna może być związana z niedoborem wytwarzania czerwonych krwinek przez szpik kostny. Najczęściej tłumaczy się to niedoborem żelaza, witaminy B9 lub B12 (składniki odżywcze, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny). Ale może być również spowodowana przewlekłą chorobą zapalną, hormonalnym niedoborem erytropoetyny lub nieprawidłowym funkcjonowaniem szpiku kostnego.

• Niedokrwistość obwodowa wynika z utraty czerwonych krwinek przez krwawienie (krwotok) lub zniszczenie (hemoliza) w kontekście niektórych chorób genetycznych lub autoimmunologicznych.  

Co może być przyczyną anemii?

Anemia może być spowodowana defektem w produkcji czerwonych krwinek i hemoglobiny przez szpik kostny: mówimy wtedy o anemii centralnej.

Jednakże, anemia może być również spowodowana utratą dużej ilości krwi lub zniszczeniem czerwonych krwinek przez organizm.

Zmniejszona produkcja czerwonych krwinek

Niedokrwistości centralne są związane z niewystarczającą produkcją czerwonych krwinek przez szpik kostny. Jest ku temu kilka powodów.

• Niedobór żelaza: mówimy o anemii z niedoboru żelaza.  Wykrywa się ją na podstawie badania krwi: hemoglobina i ferrytyna są niskie. Należy pamiętać, że niski poziom ferrytyny nie oznacza anemii (diagnozowanej jedynie poprzez niski poziom czerwonych krwinek i hemoglobiny), ale jest czynnikiem, który może prowadzić do anemii.
• Brak witaminy B12 (lub kobalaminy) lub B9 (zwanej również kwasem foliowym lub folianem) jest częstą przyczyną anemii.
• Infekcja helicobacter pilori jest poszukiwana w przypadku anemii z niedoboru żelaza. Jest on poszukiwany poprzez endoskopię przewodu pokarmowego;
• Niedobór erytropoetyny (lub EPO): hormon ten, który wspomaga prawidłowe funkcjonowanie szpiku kostnego, jest wytwarzany przez nerki. Choroby nerek mogą zatem prowadzić do anemii.
• Niewydolność szpiku kostnego, w wyniku której dochodzi do dysfunkcji szpiku kostnego. Może to być związane z chorobą wrodzoną, nowotworem, przyjmowaniem substancji toksycznych (ołów) lub niektórych leków na e-receptę, a nawet wiekiem... Ta forma anemii nie dotyczy tylko czerwonych krwinek, ale wszystkich komórek krwi (białych krwinek i płytek krwi).
• Krwotok lub nieprawidłowe niszczenie czerwonych krwinek. Niedokrwistość spowodowana nieprawidłowym niszczeniem czerwonych krwinek (lub niedokrwistość hemolityczna)

 Istnieje wiele przyczyn, występujących jako powikłanie :

• wypadek, upadek z obrażeniami wewnętrznymi;
• zmniejszenie liczby płytek krwi (trombocytopenia);
• patologia przewodu pokarmowego (krwotok z przewodu pokarmowego) spowodowana wrzodem, żylakami przełyku lub żylakami podwsierdziowymi, rakiem jelita grubego itp;
• choroby urologiczne powodujące krwiomocz (takie jak rak pęcherza moczowego).

Jakie są czynniki ryzyka?

• Dieta wegetariańska, wegańska lub dieta niezbilansowana (dieta uboga w żelazo, witaminę B9 lub B12);
• Niedożywienie (w kontekście anoreksji, zespołu złego wchłaniania itp;)
• Wiek: małe dzieci i osoby starsze są bardziej narażone na ryzyko;
• Obfite miesiączki;
• Otyłość (często związana z niedożywieniem);
• Ciąża;
• Choroby zapalne jelit (IBD), takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna
• Choroby nerek;
• Nowotwór lub wrodzona choroba szpiku kostnego;
• Nadużywanie kawy lub herbaty, które uniemożliwiają wchłanianie żelaza;
• Przyjmowanie niektórych leków;
• Autoimmunologiczna anemia hemolityczna (AIHA);
• Chemioterapia;
• Zaburzenia czynności tarczycy.

Jakie są objawy anemii?

Ogólnie rzecz biorąc, objawy anemii wynikają z niedoboru tlenu w tkankach. Mogą to być :

• duszność przy wysiłku;
• nietolerancja wysiłku fizycznego;
• nieprawidłowe zmęczenie;
• bladość skóry, ale także powiek, spojówek, paznokci i warg;
• żółtaczka;
• zawroty głowy, światłowstręt... ;
• problemy z koncentracją, pamięcią i libido;
• wyczerpanie fizyczne, psychiczne i intelektualne.

Anemia może być bezobjawowa (bez symptomów), gdy jest łagodna. Niedokrwistość może również pogłębić już znaną chorobę: niewydolność serca, dusznicę bolesną...

Wskazówki profilaktyczne

Osoby z ryzykiem anemii powinny być szczególnie monitorowane:

• Kobiety w ciąży lub kobiety z obfitymi miesiączkami. U kobiet w ciąży, suplement jest systematycznie przepisywany w ramach comiesięcznego monitorowania ciąży, ponieważ ich zapotrzebowanie na witaminę B9 jest zwiększone, zwłaszcza w pierwszych tygodniach
• Wegetarianie, weganie (konsumenci produktów roślinnych często z niedoborem witaminy B12 i żelaza);
• Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania (anorexia nervosa, bulimia)
• Osoby starsze i małe dzieci;

Aby uniknąć pojawienia się anemii, ważne jest, aby dieta była bogata w żelazo (czerwone mięso, ryby, soczewica, spirulina, itp.), witaminę B12 (wołowina, tuńczyk, spirulina, itp.) i kwas foliowy (witamina B9) (podroby, orzechy, szpinak, itp.);

Suplementacja witaminą B12 jest niezbędna dla wszystkich wegan i wegetarian: 10-25 μg dziennie (np. veg1), 2 000 μg tygodniowo (np. 2 ampułki po 1 000 μg) lub 5 000 μg co dwa tygodnie pokrywa zapotrzebowanie żywieniowe.

Diagnoza: jak rozpoznać, że masz anemię?

Wstępne badanie kliniczne prowadzi lekarza do rozpoznania anemii. Aby potwierdzić diagnozę anemii, konieczne jest wykonanie badania krwi.