Nerwica – profilaktyka, diagnozowanie i leczenie

Statystyki pokazują, że nerwica to już choroba cywilizacyjna, która tylko w Polsce dotyka około 8 mln osób. Problem ten jest więc duży i nie można go bagatelizować. Jakie są rodzaje nerwic, które typy występują najczęściej, a także jak leczyć nerwicę, aby móc liczyć na wysoką skuteczność terapii?

Jak definiuje się nerwicę?

Nerwica to pojęcie, które utrwaliło się już w języku potocznym. Odnosi się ono do zaburzeń psychicznych z objawem dominującym jakim jest lęk. Zazwyczaj diagnozuje się ją u kobiet (trzykrotnie częściej niż u mężczyzn) i najczęściej po ukończeniu 25. roku życia. Przyczyny nerwic to m.in. zaburzenia neurotransmiterów, częsty oraz przewlekły stres, a także traumatyczne doświadczenia.

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10, nerwice dzielone są na:

• zaburzenia o podłożu lękowym,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, np. nerwica natręctw,
• zaburzenia adaptacyjne w reakcji na stres,
• zaburzenia dysocjacyjne, np. amnezja dysocjacyjna czy fuga dysocjacyjna,
• zaburzenia pod postacią somatyczną.

Przebieg diagnostyki nerwicy

Głównym narzędziem stosowanym do diagnozowania nerwicy jest wywiad. Specjalista opiera się również na obserwacji pacjenta, może pokusić się także o przeprowadzenie badania psychologicznego oraz wywiadu środowiskowego.

W diagnostyce niezbędne jest też dokładne poznanie warunków życia pacjenta, w tym przyjmowanych leków, które często doprowadzają do objawów kojarzonych z nerwicą.

Jeśli osoba rozpoznająca u siebie objawy nerwicy ma problem z uzyskaniem pomocy, może skorzystać również z konsultacji psychiatrycznej online, np. poprzez stronę haloDoctor.pl. Co ważne, dzięki niej można kontynuować spotkania z terapeutą, bez konieczności wychodzenia z domu.

Główne objawy nerwic

Nerwica może objawiać się na różne sposoby, przy czym dominujący jest najczęściej lęk o charakterze napadowym albo uogólnionym. Dodatkowo pojawiają się symptomy na poziomie ciała takie jak:

• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• bóle brzucha,
• potliwość,
• przyspieszone bicie serca,
• problemy z koncentracją.

Objawy mogą różnić się również w zależności od konkretnego rodzaju nerwicy, dlatego tak ważna jest konsultacja ze specjalistą. Przykładem jest nerwica hipochondryczna, która cechuje się subiektywnym odczuwaniem choroby w ciele, choć żadne dolegliwości nie są potwierdzane na podstawie badań laboratoryjnych.

Które rodzaje nerwic diagnozuje się w Polsce najczęściej?

Zdecydowanie najczęściej diagnozowaną w Polsce nerwicą jest nerwica lękowa. Jej przyczyn należy upatrywać już w dzieciństwie, np. w związku z brakiem poczucia bezpieczeństwa czy niezaspokojeniem emocjonalnych potrzeb. Może być również wynikiem trudnych, życiowych doświadczeń oraz przewlekłego, nasilonego stresu.

Psychiatrzy oraz psycholodzy często spotykają się też z nerwicą natręctw. Obecnie częściej określa się ją jako zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, które dotykają od 2 do 3 proc. populacji. Zazwyczaj obsesje te dotyczą konieczności kompulsywnego sprawdzania, liczenia czy mycia rąk, a także potrzeby zachowania symetrii. Przyczyny są wieloczynnikowe, przy czym wpływ mają również cechy osobowościowe takie jak perfekcjonizm.

Ostatnim, częstym rodzajem nerwicy jest nerwica wegetatywna objawiająca się m.in. uciskiem w klatce piersiowej, biegunkami oraz innymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, a także kołataniem serca. Często wynika ona z tłumionych od lat emocji, zaś do jej nasilenia dochodzi w skutek przewlekłego stresu.

Warto wspomnieć też o nerwicy depresyjnej, którą niestety łatwo pomylić właśnie z depresją. Dotyka ona około 5 proc. populacji, przy czym zazwyczaj objawia się pogorszonym nastrojem, niską samooceną, a także poczuciem beznadziei. W jej przypadku niezbędne jest zarówno przyjmowanie antydepresantów, jak i terapia.

Nerwica u dzieci

Niestety w ostatnim czasie wskazuje się także na wysoki wskaźnik występowania nerwicy u dzieci. Szacuje się, że może ona dotyczyć nawet 20 proc. najmłodszych, stanowi więc poważny problem.

Wśród przyczyn wskazuje się chocćby na styl wychowania związany m.in. z nadmiernym krytykowaniem lub przeciwnie - nadopiekuńczością. Dodatkowo zaburzenie może wynikać z doświadczenia odrzucenia, zarówno ze strony rówieśników, jak i rodziny, a także traumatycznych doświadczeń.

Rozpoznania dokonuje psychiatra dziecięcy, z którym opiekunowie wraz z dzieckiem mogą skontaktować się również poprzez konsultacje online dostępne na platformie haloDoctor.pl. Leczenie obejmuje połączenie takich metod jak psychoedukacja, terapia rodzin oraz psychoterapia. Pomocne mogą być też ćwiczenia relaksacyjne, które pomogą zwłaszcza przez stresującymi, powodującymi lęk wydarzeniami w życiu.

Przebieg leczenia nerwicy

W leczeniu nerwicy stosuje się zarówno farmakoterapię, jak i psychoterapię. To właśnie połączenie tych metod daje szansę na pokonanie zaburzenia i prowadzenie normalnego życia.

W przypadku leków na nerwicę są to albo preparaty mające łagodzić lęk, albo przeciwdepresyjne. Mogą one jednak powodować skutki uboczne, dlatego też ważny jest stały kontakt ze specjalistą, by w razie ich nasilenia się móc zmienić dawkę lub preparat.

W przypadku psychoterapii wykorzystywanej w leczeniu nerwicy zawsze dostosowywana jest ona indywidualnie do pacjenta i w oparciu o jego bieżące potrzeby. Może być też realizowana w różnych nurtach, np. poznawczo-behawioralnym albo psychodynamicznym. Skuteczna terapia pozwoli zawsze dotrzeć do przyczyn dolegliwości oraz rozwiązać wewnętrzne konflikty. Co istotne dla samych pacjentów, taka terapia jest długoterminowa i powinna być kontynuowana także po ustąpieniu objawów.

Inne techniki radzenia sobie z nerwicą w życiu codziennym

Osoby ze zdiagnozowaną nerwicą często szukają również technik wspierających, które pomogłyby im w radzeniu sobie z dolegliwościami.

Jedną z metod o potwierdzonej skuteczności jest mindfullness, czyli praktykowanie uważności. Jej pozytywne działanie w walce z nerwicą zostało wykazane w 2013, gdy dzięki badaniu zrealizowanemu na Uniwersytecie Oksfordzkim okazało się, że pozwala ona o prawie 60 proc. zredukować poczucie lęku oraz o około 40 proc. stresu.

Dostępne są również inne, zalecane przez terapeutów techniki, które powinno podejmować się w przypadku odczuwania lęku. Przykładem jest relaksowanie się, a także utrzymywanie zdrowego trybu życia, który pozytywnie wpływa na ogólne samopoczucie.

Oczywiście jakakolwiek metoda nie może zastąpić ani psychoterapii, ani przyjmowania leków i warto ją dodatkowo skonsultować ze specjalistą. Można zrobić to również online poprzez platformę haloDoctor.pl.

Nerwicy nie można bagatelizować, odbija się ona bowiem w sposób znaczący na codzienności, utrudniając życie rodzinne, nawiązywanie relacji oraz kontynuowanie ścieżki zawodowej. Pomoc można jednak uzyskać także dzięki konsultacjom psychiatrycznym online, bez konieczności wychodzenia z domu.